ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

 

 

Απόσπασμα από το άρθρο 

«ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ 'ΤΙΠΟΤΕΘΕΡΑΠΕΙA',

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΔΑΞΕΙ». 

ΜΙΧΑΛΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ  Ι.Σ. ΚΑΒΑΛΑΣ

 

     Την εποχή που ο Samuel Christian Friedrich Hahnemann θεμελίωνε την θεωρία της ομοιοπαθητικής στις αρχές του 19^ο αιώνα οι πιο δημοφιλείς θεραπείες της κλασικής ιατρικής βασίζονταν στην «αποκατάσταση της ισορροπίας των σωματικών υγρών» μέσω αφαιμάξεων (με διάνοιξη φλεβών ή με βδέλλες) με καθαρτικά και εμετικά με βάση τον υδράργυρο… Στην πραγματικότητα, η εναλλακτική ιατρική του Hahnemann ήταν πιο ανθρώπινη και λιγότερο πιθανή να προκαλέσει βλάβη από πολλές από τις συμβατικές πρακτικές της εποχής του. Οι περισσότεροι ασθενείς του μπορεί να επιβίωσαν και να ανάρρωσαν όχι επειδή τους θεράπευσε, αλλά επειδή δεν τους επιμόλυνε ή σκότωσε ρουφώντας απαραίτητο αίμα ή δεν τους εξασθένησε με ισχυρά δηλητήρια. Tα φάρμακα του Hahnemann δεν ήταν ουσιαστικά τίποτα παραπάνω από κοινά υγρά και ήταν απίθανο να προκαλέσουν κακό από μόνα τους. Δεν χρειαζόταν να έχει πολλούς ασθενείς που επιβίωσαν και βελτιώθηκαν κλινικά για να φανεί εντυπωσιακός συγκριτικά με τους ανταγωνιστές του.

Η επιστημονική Ιατρική αναπτύχθηκε μετά την εποχή του Hahnemann αλλά η ομοιοπαθητική δεν θα ήταν μέρος αυτής της ανάπτυξης. Η Ιατρική είναι ουσιαστικά υλιστική. Βασίζεται σε αρχές όπως είναι η ανατομία, η φυσιολογία και η χημεία. Ενώ οι μέθοδοι του Hahnemann περιλαμβάνουν εμπειρική παρατήρηση, η θεωρία του για την ασθένεια και τη θεραπεία είναι ουσιαστικά μη-εμπειρική και περιλαμβάνει την αναφορά σε μεταφυσικές οντότητες και διαδικασίες.

Η ομοιοπαθητική, ως σύστημα υγείας, βασίζεται στην υπόθεση πως η θεραπεία μιας ασθένειας μπορεί να επιτευχθεί με χρήση φαρμακευτικών ουσιών που είναι ικανές να προκαλέσουν τα συμπτώματα της ασθένειας όταν χορηγηθούν σε έναν υγιή οργανισμό. Η αρχή αυτή ονομάζεται «νόμος των ομοίων».

Δεύτερη βασική και αμφιλεγόμενη αρχή της ομοιοπαθητικής είναι η υπόθεση πως μία ουσία μπορεί να έχει ισχυρά θεραπευτικά αποτελέσματα όταν αραιωθεί σταδιακά σε απειροελάχιστες δόσεις και εφόσον μεταξύ κάθε αραίωσης το διάλυμα αναταράσσεται βίαια, διαδικασία που στην ομοιοπαθητική ορολογία απαντάται ως «δυναμοποίηση» (potentization ή dynamization).

Σύμφωνα με ένα τρίτο αξίωμα της ομοιοπαθητικής, οι θεραπείες είναι αποτελεσματικότερες όταν επιλέγονται με βάση τα συνολικά χαρακτηριστικά συμπτώματα και όχι αποκλειστικά εκείνα της ασθένειας. Αυτή η ολιστική και συγχρόνως εξατομικευμένη αντιμετώπιση συνεπάγεται πως ακόμα και αν σε δύο ασθενείς γίνεται η ίδια διάγνωση, ενδέχεται να χορηγηθεί διαφορετικό ομοιοπαθητικό φάρμακο που θα ανταποκρίνεται στα ιδιαίτερα διανοητικά, ψυχικά και σωματικά συμπτώματα του κάθε οργανισμού. Ουσιώδες σημείο της ομοιοπαθητικής είναι η πεποίθηση πως η θεραπευτική αγωγή οφείλει να αποσκοπεί στην ίαση του ατόμου μάλλον παρά της νόσου, δηλαδή δεν αναγνωρίζονται ασθένειες αλλά ασθενείς οργανισμοί.

Εύκολα κανείς διαπιστώνει ότι αυτοί δεν είναι φυσικοί νόμοι της επιστήμης. Αν είναι νόμοι, είναι μεταφυσικοί νόμοι διότι μετά τις πολύ υψηλές αραιώσεις που εφαρμόζονται σε πολλά ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι απίθανο να υπάρχει έστω και ένα μόριο της αρχικής ουσίας άρα θεωρείται αδύνατο να διαθέτουν οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα. Οι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής αντικρούουν συνολικά το παράδοξο των απειροελάχιστων δόσεων, καθώς πιστεύουν πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα διαφέρουν ως προς ένα κοινό αραιωμένο διάλυμα, οποιασδήποτε συγκέντρωσης, εξαιτίας της «δυναμοποίησης» που υφίστανται. Ισχυρίζονται πως μέσω της διαδικασίας των αραιώσεων και αναταράξεων του διαλύματος, η δραστικότητα της ουσίας διατηρείται ακόμα όταν δεν υπάρχουν μόρια της ουσίας στο διάλυμα.

 Στην πραγματικότητα δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη ενός μηχανισμού που να εξηγεί ικανοποιητικά την υπόθεση αυτή. Η υπεράσπισή της συνίσταται κυρίως στην ιδέα πως υφίσταται ένα αφηρημένο είδος «μνήμης του νερού», ώστε με κάποιον άγνωστο τρόπο η αρχική ουσία «εντυπώνεται» στο νερό κατά τη δυναμοποίηση. Η θεωρία όμως της μνήμης του νερού δεν έχει δυνατό να τεκμηριωθεί αφήνοντας όλη τη θεωρία της ομοιοπαθητικής μετέωρη. Καμία από τις βασικές αρχές της δεν αποτελεί έναν αυστηρό επιστημονικό νόμο, ικανό να ελεγχθεί στα πλαίσια της επιστημονικής μεθοδολογίας που υπακούουν η κλασική ιατρική και άλλες επιστήμες. Στην ουσία δεν έχει προταθεί ένας ορισμένος μηχανισμός που να εξηγεί τη θεραπευτική δύναμη που της αναγνωρίζουν οι υποστηρικτές της. Επιπλέον, οι αρχές της δεν εμφανίζουν λογική συνάφεια μεταξύ τους. Βασικά και χωρίς κανένα ενδοιασμό η ομοιοπαθητική πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως «ψευδοεπιστήμη» και για έναν άλλο λόγο, οι ομοιοπαθητικοί είχαν στη διάθεση τους πάνω από 200 χρόνια να αποδείξουν την ορθότητα της θεωρίας τους με αξιόπιστες τυφλές και τυχαιοποιημένες μελέτες και αυτό δεν έγινε ποτέ δυνατό

Το ιατρικό περιοδικό Lancet, δημοσίευσε τον Αύγουστο 2005 μια μετα-ανάλυση κλινικών ερευνών με τίτλο “Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homeopathy and allopathy” Τα συμπεράσματα της μελέτης κατέληγαν στο ότι τα κλινικά αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής είναι φαινόμενα πλασέμπο. Ανάλογες ανακοινώσεις επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα χωρίς καμιά αμφιβολία. Άραγε εδώ βρίσκεται η απάντηση; Πρόκειται μόνο για την επίδραση του εικονικού φαρμάκου;

Οι οπαδοί της ομοιοπαθητικής απαντούν ότι η θεωρία τους έχει πολύ καλά αποτελέσματα σε βρέφη θέλοντας να αποτινάξουν τη μομφή της αυθυποβολής. Το φαινόμενο όμως του πλασέμπο ισχύει σε όλους. Ένα μωρό θα αποκριθεί στις προσδοκίες και στη συμπεριφορά των γονέων του, και η επίδραση ψευτοφαρμάκου ισχύει τέλεια ακόμα για τα παιδιά και τα κατοικίδια ζώα.

 Υπάρχει όμως μια αντίφαση που εντίμως πρέπει να επισημάνω. Παρόλο που τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι αποδεδειγμένα αναποτελεσματικά, η ομοιοπαθητική αυτή καθ’ αυτή πρέπει να θεωρηθεί αποτελεσματική, διαφορετικά δεν θα είχε κρατηθεί και αναπτυχθεί τα τελευταία 200 χρόνια. Είναι πολύ δημοφιλής στην Ευρώπη, ιδιαίτερα μεταξύ της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας. Υπάρχουν σχολές ομοιοπαθητικής σε ολόκληρο τον κόσμο. Άραγε η όποια επιτυχία της ομοιοπαθητικής και οι φανατικοί υποστηρικτές της είναι απλώς το αποτέλεσμα ενός φαινομένου placebo και μόνο;

Ένα σχετικό άρθρο στην Guardian, καταλήγει στο εξής συμπέρασμα:

«Οι γιατροί πλέον θα πρέπει να είναι γενναίοι και ειλικρινείς με τους ασθενείς τους για την μη-ωφέλεια της ομοιοπαθητικής, και με τους εαυτούς τους για την αποτυχία της σύγχρονης ιατρικής να ανταποκριθεί στην ανάγκη των ασθενών για εξατομικευμένη φροντίδα…»

Αυτό που πρέπει να μας διδάξει δηλαδή η ομοιοπαθητική είναι η ανάγκη για μία διαφορετική προσέγγιση πιο άμεση και πιο ανθρώπινη από το γιατρό. Μια ομοιοπαθητική συνεδρία δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να μιλήσει εκτεταμένα για τα προβλήματά του σε έναν προσεκτικό και… συμπονετικό ακροατή, και αυτό από μόνο του είναι θεραπευτικό. Οι περισσότεροι ομοιοπαθητικοί θέλουν να διαθέτουν τουλάχιστον 45 λεπτά για μια πρώτη συνεδρία. Επίσης, οι ασθενείς νιώθουν ότι αντιμετωπίζονται ως «ξεχωριστά άτομα». Ερωτώνται πολλές ερωτήσεις γύρω από τη ζωή τους και τις προτιμήσεις τους στο φαγητό, τον καιρό, και ούτω καθεξής, πολλές από τις οποίες δεν έχουν καμία προφανή σχέση με το πρόβλημα που τους οδήγησε στη συνεδρία. Με άλλα λόγια, η ομοιοπαθητική είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας.

 Προφανώς εδώ βασίζεται η όποια επιτυχία της ομοιοπαθητικής (καθώς τα φάρμακά της στερούνται εξ ορισμού οποιασδήποτε δραστικότητας). Δηλαδή στην προσέγγιση με την οποία οι εναλλακτικοί θεραπευτές αποκτούν την εμπιστοσύνη των ασθενών τους. Άλλωστε τα νοσήματα στα οποία η ομοιοπαθητική καταγράφει τις περισσότερες «επιτυχίες» (ημικρανίες, άσθμα, ψωρίαση, έκζεμα, γαστρίτιδες κλπ) είναι νοσήματα κατά βάση σωματοποίησης νευρώσεων.

Η επιβίωση ως τώρα της ομοιοπαθητικής και άλλων μορφών «ψευδοεπιστήμης» και αγυρτείας πρέπει να καταλογιστεί όχι στις αδυναμίες της κλασσικής ιατρικής αλλά στην απρόσωπη διακονία της από γιατρούς οι οποίοι μέσα στο φόρτο εργασίας ενός νοσοκομείου ή ασφαλιστικού ταμείου αλλά και με την εμμονή για υπερσυνταγογράφηση παραλείπουν να αντιμετωπίσουν τον ασθενή σαν ξεχωριστή οντότητα με ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση και ιδιαίτερες ανάγκες αλλά σαν νούμερο στα ραντεβού τους.

 

πηγή:  http://www.iskavalas.gr/index.php?c=490